Bir an için ayaklarınız yere her dokunduğunda rahatsız olmanın ve hatta ağrı duymanın nasıl bir şey olduğunu hayal edin! Her adımda uyguladığınız basınç; siz merdivenlerden aşağı inerken, zeminin üzerinde koşarken veya bir tepeye tırmanırken anında rahatsızlık ve dengesizlik yaratır. Ayaklarınızda çok büyük ayakkabılar varken ayağa kalkarken, tökezlerken, dengenizi kaybederken ve hatta düşerken kendinizi biraz palyaço gibi hissedebilirsiniz. Ya da attığınız her adımda sıcak patatese basıyormuş gibi hissedebilirsiniz. Topuklarınızı, ayaklarınızı ve ayak parmaklarınızı herhangi bir rahatsızlıktan kurtarmak için ayaklarınızla yere her türlü baskı uygulamaktan kaçınırsınız. Beyniniz ayaklarınıza etrafınızdakiler gibi normal yürümesini söylese bile, ayaklarınız sizinle işbirliği yapmayacaktır.
Şimdi, oyun alanında oynarken ya da spor dersine katılırken yürüme becerisinde ustalaşmaya çalışan bir çocuğu hayal edin. Ayaklarını yere bastığı an rahatsız olan, dik dururken denge ile mücadele eden veya beceriksizce (belki de ayak parmakları üzerinde) yürüyen bir çocuk, korunan primitif(ilkel) reflekslerin etkileriyle uğraşıyor olabilir.
Her çocuk ilkel reflekslerle doğduğundan ve gelişiminde belirli bir noktaya kadar bu reflekslerin çocuğunuzun gelişimi için tamamen doğal olmasından dolayı çocuğunuzun tam olarak geliştiğinde “uyumuş” olması gereken bir refleksi ne zaman sürdürdüğünü bilmek zor olabilir ve her biri arasındaki farkı bilmek de zordur. Çoğu zaman ilkel bir refleks, özellikle yaşamın ilk yılında başka bir refleksle iç içe geçer. Örneğin, Plantar refleks ile Babinski refleksi arasındaki ilişki, bir çocuk dünyaya geldiği anda başlar.
Her iki refleks de doğumda mevcuttur ve her ikisi de ayaktaki baskıya ve uyarıya tepki verir. Çocuğunuz bu reflekslerden birini veya her ikisini birden koruduysa, parmak ucu yürümesinin arkasındaki veya sakar, dengesiz ve koordinasyonsuz görünmesinin nedeni bu olabilir.
Çocuğunuzun Plantar refleksini mi yoksa Babinski refleksini mi koruduğunu belirlemeden önce, her birinin neyden sorumlu olduğunu ve bunun çocuğunuzun yaşı ilerledikçe öğrenmesini nasıl etkileyebileceğini bilmek önemlidir.
Plantar Refleks Nedir?
Plantar refleks, Palmar reflekse benzer. Tıpkı bir bebeğin avucunun arka tarafına vurduğumuzda elin (Palmar) açılması gibi, bebeğin ayağının içine (Plantar) vurduğumuzda veya bastırdığımızda ayak bükülür veya kıvrılır. Plantar refleksi uteroda (rahimde) yaklaşık 11 haftada ortaya çıkar, doğumda mevcuttur ve genellikle “uyur” veya bebeğin ilk doğum günü civarında uykuda kalır.
Çocuğunuz bebekken, Plantar refleksi aracılığıyla ayak parmaklarının ve ayakların kendiliğinden egzersiz yapmasına neden olduğunu fark edebilirsiniz. Örneğin, bebek bir bebek arabasında veya sandalyede oturuyorsa, kimse ayaklarına dokunmadan veya ayaklarına baskı uygulamadan ayak parmaklarını esnetebilir. Bu yardımsız ve sürekli gerçekleştirilen egzersizin, sonunda motor planlama ve çocuğunuzun okuldaki öğrenme süreçleri için kullanılan, çocuğunuzun beynindeki motor yolların ve bağlantıların gelişimine yardımcı olduğu düşünülmektedir. (Goddard, 2009)
Babinski Refleksi Nedir?
Babinski refleksi doğumda da mevcuttur ve çocuk bir yaşına geldiğinde kaybolmaya başlar. Babinski refleksi, bebeğinizin ayağının dış tabanını ayak parmaklarından ayağının topuğuna kadar indiğinizde görülür. Bebeğinizin baş parmağı yukarı doğru aşırı genişlerken, diğer ayak parmakları dışarı doğru açılır. Babinski refleksi, Plantar refleksinin kardeş refleksi olarak düşünülüyor. Her ikisi de bebeğin ayak egzersizlerini başlatır ve beyinde sinirsel gelişim yaratırlar. Bu refleks aynı zamanda bebeğinizin komando emeklemesine yardımcı olur (ileri hareket etmek için ayak parmaklarıyla yeri itmek).
Babinski refleksi ile ilgili ilginç olan şey, merkezi sinir sisteminin yeterliliğini belirlemesidir. Merkezi sinir sistemi aynı zamanda çocuğunuzun duyusal, vestibüler, propriyoseptif ve görme sistemlerine de bağlıdır. Babinski refleksinin korunması, çocuğunuzun tüm bu sistemlerde sorun yaşamasının ve sınıftaki zayıf denge, koordinasyon, takip, el-göz koordinasyonu, duyusal hassasiyetler ve diğer sorunların belirtileri göstermesinin nedeni olabilir.
Plantar ve Babinski Refleksinin Denge ile Ne İlgisi Var?
Hepimiz dünyaya bilinçsiz tepkilerle doğarız. Bununla birlikte, ilkel reflekslerin yıllar sonra çocukluk döneminde kalmasını istemiyoruz. Korunan bir Plantar reflekse sahip olmak, çocuğun çevresiyle etkileşime girme ve öğrenme için çok önemli olan bu duyusal hiyerarşiyi oluşturma yeteneğini engelleyebilir. Plantar ve Babinski refleksinin her ikisi de dengeyi ve bir çocuğun nasıl yürüdüğünü etkileyebilir. Ayağımızda başlayan ve korteksimize kadar vücudumuzdan aşağıya inen bir sinir yolu var.
Bu reflekslere neden ihtiyaç duyulduğunu ve bir çocuk büyüdüğünde bu refleksler korunursa ne olacağını anlamak için Goddard'ın Dikkat, Denge ve Koordinasyon'da anlattıklarını gözden geçirelim. “Babinski refleksindeki ayak parmaklarının genişlemesi kortikospinal kanaldaki olgunlaşmamışlık nedeniyle oluşur. Kortikospinal kanal lifleri, önce baş, kol, ardından üst gövde ve daha sonra bacaklar ile başlayarak çok yapılandırılmış bir sırayla olgunlaşır. Ayaklarda bu olgunlaşma süreci daha uzun sürdüğü için, Babinski refleksi yavaş yavaş yerini Plantar kavrama refleksine bırakır ve ayağa uygulanan basınçla ayak parmakları esner. Plantar refleks bundan önce mevcuttur, ancak daha sık ortaya çıkmaya başlar. Bu refleksler çocukluk çağında da devam ederse, koşma, yürüme ve tırmanma gibi hareketleri yaparken ayaklara sürekli uygulanan baskılardan etkilenecek ve çocuk için büyük rahatsızlık yaratacaktır. Bu, ayak pozisyonunun ve ayakların yüzeylerdeki yerleşiminin değişmesine neden olabilir. "